W ramach projektu prowadzone będą kompleksowe badania parametrów chemicznych, mikrobiologicznych, metagenomicznych, ekotoksykologicznych i epidemiologicznych, które pozwolą na wypełnienie luki wiedzy w tej dziedzinie.
Głównym celem projektu jest zidentyfikowanie zagrożeń związanych z intensywną hodowlą drobiu i ocena ich wpływu na zdrowie pracowników i mieszkańców oraz środowisko, w tym:
Projekt ma na celu identyfikację zmian środowiskowych wynikających z prowadzenia intensywnej hodowli drobiu poprzez zbadanie wytypowanych parametrów z wykorzystaniem odpowiednich metod w pobranych próbkach:
W ramach projektu zidentyfikowane zostaną również zagrożenia powstające podczas działalności ferm oraz ich potencjalny wpływ na zdrowie ludzi poprzez:
Uzyskane wyniki badań będą stanowić podstawę do przeprowadzenia oceny ryzyka środowiskowego i zdrowotnego związanego z narażeniem na emisje z intensywnego rolnictwa, co nie jest w pełni możliwe przy obecnym stanie wiedzy. Zadania te będą realizowane przez zespół naukowy złożony ze specjalistów z czterech ośrodków naukowo-badawczych (Gdański Uniwersytet Medyczny, Centralny Instytut Ochrony Pracy-PIB, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa-PIB oraz Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie).
—
Skóra stanowi największy organ człowieka. Pokrywa ona całe ciało i pełni jednocześnie niezwykle ważną funkcję – oddziela organizm od otaczającego środowiska. Bariera w postaci naskórka skutecznie chroni kolejne warstwy skóry, układ krwionośny i pozostałe organy przed działaniem szkodliwych czynników środowiskowych, w tym czynników chemicznych. Jednak nie zawsze ten mechanizm działa skutecznie. Szereg związków (np. surfaktanty) potrafi przenikać przez barierę skórną lub ułatwiać transport innych związków. Surfaktanty ze względu na specyficzną budowę i właściwości są związkami szeroko stosowanymi w produkcji kosmetyków, detergentów, środków piorących, środków ochrony roślin itd. Poziomy stężeń surfaktantów w środowisku drastycznie rosną, wzrasta także poziom narażenia człowieka. Oprócz środowiskowego narażenia konsumenci codziennie, bezpośrednio aplikują na swoją skórę różnego typu kosmetyki i detergenty, często w nieracjonalnych ilościach. W tych warunkach skóra traci swoje właściwości barierowe i otwiera się dostęp do wnętrza organizmu dla substancji m.in. ftalanów, które są stosowane przy produkcji opakowań plastikowych, materiałów wykończeniowych, zabawek, kosmetyków, środków czystości, klejów, barwników, leków, materiałów sanitarnych, stanowiąc czasami ich 30-40% wagi. Ftalany zaliczane są do związków, które zaburzają funkcje układu dokrewnego człowieka nawet przy małych stężeniach. Dostępne wyniki badań wskazują, iż ftalany wykazują niewielką zdolność migracji przez skórę zwierząt. W tych badaniach jednak nie uwzględniano udziału czynników wspomagających ich transport. Jak dotąd niewiele jest badań nad zmianą barierowości skóry ludzkiej przy jednoczesnym współwystępowaniu różnych składników, a w szczególności mieszanin ftalan-surfaktant. Ten aspekt ma niezwykle istotne znaczenie dla realnej oceny narażenia, co jest szczególnie istotne w kontekście zdrowia człowieka, a zwłaszcza dzieci i młodzieży.
Głównym celem projektu jest zbadanie możliwości migracji wybranych ftalanów w głąb skóry ludzkiej w obecności surfaktantów i ich przenikania do krwioobiegu. Badania obejmują określenie aktywności endokrynnej związków przenikających przez skórę ludzką oraz zwierzęce/in vitro/syntetyczne modele skóry stosowane w badaniach absorpcji związków. Zasadność proponowanej tematyki wynika z lawinowego wzrostu zaburzeń i chorób powiązanych z obecnością związków endokrynnie czynnych. Endokrynolodzy informują o alarmującym wzroście częstości występowania negatywnych efektów biologicznych wskazujących na ekspozycję na związki z grupy EDCs (ang. endocrine disrupting chemicals – EDCs), których przykładem może być zaburzenie płodności, wnętrostwo, przedwczesnego dojrzewania płciowego dziewcząt i chłopców, nowotworów hormonozależnych (raka endometrium, sutka, gruczołu krokowego, jajnika i jąder).
—
Tematyka badań dotyczy wpływu czynników środowiskowych na zdrowie. Zapewnienie bezpieczeństwa żywności jest jednym z priorytetów w obszarze ochrony zdrowia publicznego i wymaga nieustannego rozwoju. Dotyczy to zwłaszcza świeżej żywności, w tym owoców i warzyw, które spożywane są bezpośrednio i w największych ilościach, bez obróbki cieplnej czy przetwarzania. Stanowi to źródło narażenia na zatrucia szkodliwymi i toksycznymi substancjami, takimi jak pestycydy.
Często nie zdajemy sobie sprawy, że bóle głowy, nudności czy biegunka mogą być wynikiem zjedzenia owocu skażonego pestycydami. Wiele innych dolegliwości ma przecież podobne objawy. Czasami na pierwszy rzut oka nie dzieje się nic. Podawane w niskich dawkach pestycydy mogą się kumulować w naszym organizmie, dając niekorzystny efekt dopiero po latach.
Wciąż nie zbadano, które ze współcześnie stosowanych pestycydów, zaaprobowanych do użytku przez Komisję Europejską oraz Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, penetrują przez skórkę, a które adsorbują się jedynie na jej powierzchni. Związki, które nie przenikają do miąższu i pełnią swoją funkcję zgodnie z przeznaczeniem, nie stanowią zagrożenia dla konsumentów. Można je w efektywny sposób usunąć na drodze mycia, obierania skórki, obróbki termicznej lub innych procesów. Natomiast związki penetrujące przez skórkę do głębszych warstw miąższu, ulegają kumulacji powodując zanieczyszczenie żywności, które zgodnie z regulacjami prawnymi należy monitorować.
Wyniki badań umożliwią stworzenie listy rekomendacyjnej substancji aktywnych dla konkretnych gatunków roślin, których stosowanie jest bezpieczne i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Będą także podstawą do oceny czasu ekspozycji na działanie środków ochrony roślin, aby zapobiec ich wnikaniu. Dodatkowo będzie możliwość oszacowania największego dopuszczalnego stężenia substancji aktywnej w pojedynczym oprysku, które nie będzie stanowiło ryzyka zanieczyszczenia i jednocześnie skutecznie zwalczy patogeny.
[1] Sosnowiec K., Czernych R., Wolska L., Jak badać i oceniać efekty współoddziaływania substancji na organizmy żywe?, Kosmos (2012) 61(3), 425-431.
[2] Czernych R., Wrotkowska M., Muszyńska A., Wolska L., Zagożdżon P., Who is at risk? – an environmental health risk assessment related with pharmaceutical substances in drinking water, Challenges of Modern Technology, (2016) 7(2), 14-20.
[3] Czernych R., Gałęzowska G., Opalińska A., Bagniewski P., Wolska L., Chemical structure and impurities of catherers as a source of allergic reactions, Problemy Pielęgniarstwa (2014) 22(1), 91-98.
[4] Czernych R., Chraniuk M., Zagożdżon P., Wolska L., Characterization of estrogenic and androgenic activity of phthalates by the XenoScreen YES/YAS in vitro assay, Environmental Toxicology and Pharmacology (2017) 53, 95-104.
—
[1] Sosnowiec K., Czernych R., Wolska L., Jak badać i oceniać efekty współoddziaływania substancji na organizmy żywe?, Kosmos (2012) 61(3), 425-431.
[2] Cieszyńska M., Wilma K., Gałęzowska G., Wolska L., Współczesna bioanalityka użytecznym narzędziem w ocenie jakości powietrza, Analityka (2013) 14(2), 28-37.
Rezultaty projektu stanowią część rozprawy doktorskiej dr Katarzyny Sosnowiec: Bioindykatory w ocenie emisji lotnych związków organicznych z materiałów wyposażeniowych i budowlanych, obrona: 10.07.2014, WNoZ, GUMed.
—
[1] Szychowska K., Okrągła E., Gałęzowska G., Wolska L., Badanie moczu – od starożytności do teraźniejszości. Analityka, 1 (2013) 73-76.
[2] Okrągła E., Szychowska K., Wolska L., Mechanizmy utrzymywania sterylności układu moczowego. (Mechanisms of urinary tract sterility maintenance mechanisms) Postępy Hig. Med. Dośw., (2014) 68: 684-694.
[3] Gałęzowska G., Cieszynska-Semenowicz M., Okrągła E., Szychowska K., Wolska L., Progress in Analytical Techniques for Determination of Urine Components, Sep. Purif. Rev, (2017) 46: 305–318.
[4] Okrągła E., Chraniuk M., Wolska L., Microtox test as a tool to assess antimicrobial properties of herbal infusions used in urinary tract infections. Acta Poloniae Pharmaceutica – Drug Research, (2017) 74(3): 895-901.
Rezultaty projektu stanowią część rozprawy doktorskiej dr Emilii Okrągłej: Izolacja z moczu człowieka i identyfikacja związków toksycznych wobec bakterii Vibrio fischeri, obrona: 24.06.2016, WNoZ, GUMed.
—
Celem pracy jest próba określenia rozkładu wybranych związków z grupy EDC pomiędzy poszczególne elementy środowiska wodnego. W warunkach modelowych i rzeczywistych oznaczone będą stężenia wybranych EDC, które posłużą do wyznaczenia współczynników podziału.
[1] Tankiewicz M., Olkowska E., Berg A., Wolska L., Advancement in Determination of Phthalate Metabolites by Gas Chromatography Eliminating Derivatization Step, Front. Chem., 2020. DOI: 10.3389/fchem.2019.00928
—
Celem podjętego zadania było zdobycie wiedzy na temat toksyczności surfaktantów wobec organizmów wskaźnikowych reprezentujących różne poziomy troficzne (bakterie, skorupiaki) oraz ocena poziomu ich stężeń w pobliżu zrzutu ścieków oczyszczonych do wód powierzchniowych. W oparciu o uzyskane dane środowiskowe została podjęta próba oszacowania ryzyka środowiskowego wg modelu proponowanego przez U.S. EPA.
[1] Olkowska E., Ruman M., Drąg-Śmigalska M., Polkowska Ż., Selected anionic and cationic surface active agents: case study on the Kłodnica sediments, Limnol. Rev. (2017) 17, 1: 11–21.
[2] Ruman M., Olkowska E., Drąg-Śmigalska M., Jankowski G., Polkowska Ż., Surfactants in Klodnica River (Katowice, Poland). Part I. Linear Alkylbenzene Sulphonates (LAS) Ecol. Chem. Eng. S. 2017;24(1):53-63.
[3] Ruman M., Olkowska E., Polkowska Ż., Surfactants in Klodnica River – (Katowice, Poland). Part II. Quaternary Ammonium Compounds (QAC), Ecol. Chem. Eng. S. 2018;25(2):229-242.
—
Identyfikacja oraz ustalenie składu mikrobiomu gleby w trakcie procesu naturalnej biodegradacji odpadów tworzyw sztucznych na instalacjach przetwarzania odpadów komunalnych. Porównanie przydatności dwóch różnych podejść badawczych do analizy składu mikrobiologicznego prób powietrza i gleby opartych na tradycyjnych metodach hodowli mikrobiologicznej i wysoko przepustowego badania składu mikrobiologicznego prób z wykorzystaniem sekwencjonowania wybranych genów.
—
Celem zadanie jest pobranie próbek wody podziemnej oraz ich analizę jakościową i ilościową w zakresie wybranych farmaceutyków. Badania prowadzone były przed (maj/czerwiec) i po sezonie wakacyjnym (październik). Próbki po uprzednim przygotowaniu poddawane są analizie chromatograficznej (LC-MS/MS). Opracowana metoda analityczna umożliwia wykrycie w próbkach 26 farmaceutyków oraz kofeinę.
—
Celem projektu jest ocena udziału ekspozycji żywieniowej na wybrane fungicydy (substancje o działaniu grzybobójczym) w rozwoju zaburzeń hormonalnych u kobiet. W projekcie wykonane są badania toksykologiczne. Przeprowadzana jest analiza jakościowa i ilościowa fungicydów w próbkach surowicy oraz moczu. Wybrane środki ochrony roślin zostaną oznaczone w próbkach biologicznych z wykorzystaniem metody chromatografii gazowej w połączeniu z tandemową spektrometrią mas (MS) oraz chromatografii cieczowej (LC) w połączeniu z tandemową spektrometrią mas (MS).
—
Celem badań była próba oszacowania stopnia zanieczyszczenia Zatoki Gdańskiej związkami perfluoroorganicznmi (PFCs). W tym celu pobrano próbki osadów dennych u ujścia rzeki Wisły oraz w kilku punktach zatoki Gdańskiej, przy zrzutach kolektorów z oczyszczalni ścieków. Uzyskane wyniki analiz będą podstawą oszacowania ryzyka środowiskowego związanego z występowaniem PFCs na obszarze Zatoki Gdańskiej.
[1] Gałęzowska G., Rogowska J., Olkowska E., Wolska L., Determination of 17 perfluoroalkyl substances in sediments using automated solid phase extraction and ultrahigh-performance liquid chromatography- tandem mass spectrometry, Chromatographia, DOI: 10.1007/s10337-020-03922-y
—
Celem badań była próba oszacowania pozostałości wybranych pestycydów
o potwierdzonym działaniu endokrynnym w świeżych owocach i warzywach za pomocą opracowanej procedury analitycznej. Uzyskane wyniki analiz będą podstawą do oszacowania ryzyka zdrowotnego i stopnia narażenia na toksyczne związki endokrynnie czynne obecne w świeżych owocach i warzywach. Zdobyta wiedza pozwoli na poznanie zawartości pestycydów o udowodnionym działaniu endokrynnym w badanej żywności oraz ich wpływu na zdrowie i życie człowieka.
—
Celem badania jest identyfikacja i charakterystyka zagrożeń chemicznych-cytostatyków występujących na stanowisku pracy pielęgniarki. Cele szczegółowe to: 1.) opracowanie metody pobierania próbek, metod analitycznych służących identyfikacji i oznaczaniu cytostatyków w pyle całkowitym i respirabilnym oraz kurzu w placówkach opieki medycznej; 2.) opracowanie metod analitycznych służących identyfikacji cytostatyków w moczu pielęgniarek
—
Celem badań była próba identyfikacji produktów transformacji toksycznych związków organicznych występujących w środowisku i próbkach biologicznych. Wciąż nie poznano większości produktów transformacji toksycznych związków organicznych, np.: nowoczesnych środków biobójczych, pestycydów, farmaceutyków, związków powierzchniowo czynnych czy zalegających na dnie rozlewów substancji ropopochodnych. Dlatego też, podjęto się próby ich identyfikacji z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi analitycznych. Na podstawie uzyskanych wyników badań będzie możliwość oszacowania ryzyka zdrowotnego. Zdobyta wiedza pozwoli na poznanie produktów transformacji wybranych związków organicznych oraz ich wpływu na zdrowie i życie człowieka.
[1] Tankiewicz M., Olkowska E., Berg A., Wolska L., Advancement in determination of phthalate metabolites by gas chromatography eliminating derivatization step, Front. Chem. (2020) 7(928), 1-13.
—
Celem prowadzonych badań będzie analiza ryzyka zdrowotnego związana z obecnością związków powierzchniowo-czynnych przy założeniu różnych scenariuszy narażenia.
[1] Olkowska E., Ruman M., Drąg-Śmigalska M., Polkowska Ż., Selected anionic and cationic surface active agents: case study on the Kłodnica sediments, Limnol. Rev. (2017) 17, 1: 11–21.
[2] Ruman M., Olkowska E., Drąg-Śmigalska M., Jankowski G., Polkowska Ż., Surfactants in Klodnica River (Katowice, Poland). Part I. Linear Alkylbenzene Sulphonates (LAS) Ecol. Chem. Eng. S. 2017;24(1):53-63.
[3] Ruman M., Olkowska E., Polkowska Ż., Surfactants in Klodnica River – (Katowice, Poland). Part II. Quaternary Ammonium Compounds (QAC), Ecol. Chem. Eng. S. 2018;25(2):229-242.
—
Celem pracy było wskazanie wpływu aktywności komórkowej linii A549 wobec toksycznych substancji lotnych. Opracowano metodę pomiaru parametrów biologicznych tj. stężenie aldehydu dimalonylowego, zredukowanego i utlenionego glutationu.
—
Badania zostały poprowadzone w kierunku farmaceutyków występujących w ściekach. Zidentyfikowano farmaceutyki w próbkach ścieków pobranych z dwóch punktów na terenie Trójmiasta przy użyciu metody LC-MS/MS. W analizowanych próbkach ścieków potwierdzono obecność w ściekach zanieczyszczeń z grup leków tj. NLPZ, β-blokery, leki psychotropowe, leki stosowane w leczeniu chorób układu krążenia. Dla wytypowanych farmaceutyków zidentyfikowanych za pomocą LC- MS/MS przeprowadzono przesiewowy test toksyczności z wykorzystaniem bakterii Vibrio fischeri (w tym wskaźnik EC50 i EC20).
—
Celem badań była próba określania jakości powietrza w samochodach pod względem występowania związków ropopochodnych. Wykonano analizy powietrza w czasie, przed i po tankowaniu i określono wpływ tankowania na zawartość związków ropopochodnych. W celu określenia toksyczności związków na podanym poziomie wykonano badania z wykorzystaniem kultur komórkowych (linii komórkowych A549). Uzyskane wyniki umożliwią dokonanie analizy ryzyka zdrowotnego.
—
Celem badań było skonstruowanie sytemu pobierania próbek powietrza pobieranego podczas badania emisji substancji z materiałów budowlanych i wykończeniowych,
z możliwością badania jego toksyczności wobec kultur komórkowych. Porównano wielowymiarowo (z zastosowaniem kilku testów) odpowiedź komórkową podczas narażania bezpośredniego oraz narażanie płyne, do którego następowała absorpcja związków z powietrza.
[1] Gałęzowska G., Chraniuk M., Wolska, L. In vitro assays as a tool for determination of VOCs toxic effect on respiratory system: A critical review. TRAC-Trends in Analytical Chemistry (2016) 77: 14-22.
—
W ramach realizacji projektu przeprowadzono m.in. ocenę toksyczności siarki elementarnej wobec następujących organizmów wskaźnikowych: tj. Sorghum saccharatum, Synapsis alba, Thamnocephalus platyurus, Daphnia magna, Vibrio fischeri i Heterocypris incongruens. Kolejny etap badań dotyczył oszacowania toksyczności (V. fischeri, H. incongruens i S. alba) osadów i ekstraktów osadów próbek rzeczywistych, pobranych na obszarze Zatoki Gdańskiej, przed i po oczyszczeniu z siarki. W trzecim etapie oznaczona została zawartość siarki w ekstraktach osadów próbek rzeczywistych przed i po oczyszczeniu z zastosowaniem opracowanej metody z zastosowaniem chromatografu gazowego sprzężonego ze spektrometrem mas (GC-MS).
[1] Rogowska J., Sychowska J., Cieszynska-Semenowicz M., Wolska L. Elemental sulfur in sediments: analytical problems. Environmental Science and Pollution Research 23 (2016) 24871–24879.
[2] Cieszynska-Semenowicz M., Rogowska J., Ratajczyk W., Ratajczyk J., Wolska L. Toxicity studies of elemental sulfur in marine sediments. International Journal of Sediment Research 2(33) (2018) 191-197.
Zgodnie z założeniami pracy badawczej w pobieranych próbkach ścieków badano toksyczność wobec kilku organizmów testowych stosowanych w standardowych, komercyjnie dostępnych testach toksyczności ostrej i chronicznej. Próbki ścieków surowych pobierane z trójmiejskich oczyszczalni ścieków dawały bardzo zróżnicowaną odpowiedź biologiczną w standardowych testach toksyczności ostrej i chronicznej.
—
Celem badania było wskazanie możliwości wykorzystania testów ekotoksykologicznych do badania oceny toksyczności strumienia emisji LZO z materiałów wyposażeniowych i budowlanych. Opracowano metodologie pobierani próbek powietrza, przy czym wskazano na konieczność wstępnej izolacji związków i ich zatężania z wykorzystaniem absorpcji w płynach bądź adsorpcji na podłożach stałych.
—
Celem projektu były badania przesiewowe toksyczności moczu z wykorzystaniem testu Microtox®. Na tej podstawie badano możliwości wykorzystania testu wykorzystywanego do badania jakości próbek środowiskowych w analityce diagnostycznej. Opracowano podstawowe zasady przygotowania próbki i wskazano czynniki wpływające na otrzymane wyniki.
—
Celem projektu były badania obejmujące izolację związków toksycznych moczu, których toksyczność określona była z wykorzystaniem testu Microtox®. Na tej podstawie badano możliwości wykorzystania testu do określaniu toksyczności frakcji moczu w celu wskazania frakcji odpowiedzialnej za toksyczność ogólną moczu. Opracowano podstawowe zasady przygotowania próbki i wskazano czynniki wpływające na otrzymane wyniki.
—