Katedra i Zakład Medycyny Sądowej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego (KiZMS GUMed) została powołana 1 września 1946 roku jako jednostka naukowa mająca w zakresie swojej działalności zadania edukacyjno-dydaktyczne, naukowo-badawcze oraz wspomaganie organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości w zakresie orzecznictwa sądowo-lekarskiego w ramach pracy usługowej.

Obecnie profil działalności obejmuje takie dziedziny jak m.in.: tanatologia, orzecznictwo sądowo-lekarskie, rekonstrukcja wypadków śmiertelnych, toksykologia sądowa, identyfikacja śladów biologicznych człowieka i zwierząt, ustalanie pokrewieństwa i identyfikacja osobnicza, genetyka populacyjna oraz badania nad patomechanizmami zaburzeń psychicznych i procesów prowadzących do samobójstwa.

STATUTOWE ZADANIE BADAWCZE KiZMS GUMED

Nowe trendy w badaniach podstawowych i aplikacyjnych w różnych działach medycyny sądowej

W ramach prowadzonego zadania realizowane są wielokierunkowe badania wchodzące w zakres różnych działów medycyny sądowej, których celem jest głównie:
• dopracowanie i stworzenie jak najbardziej precyzyjnej metody pozwalającej na wyliczenie czasu zgonu w przypadku osób zmarłych, których zwłoki przebywają po śmierci w stałej lub nieznacznie zmiennej temperaturze otoczenia,
• analiza cech ran śmiertelnych zadanych ostrymi narzędziami w przypadkach śmierci w wyniku zabójstw, samobójstw i nieszczęśliwych wypadków pod kątem określenia okoliczności powstania tych ran,
• wyjaśnienie różnic między depresją a schizofrenią w oparciu o badania ilościowe zmian neurohistologicznych w strukturach mózgu oraz identyfikacja cech wspólnych dla samobójstwa w zmianach morfologicznych niezależnie od podstawowego rozpoznania psychiatrycznego,
• ocena aktywności transkrypcyjnej wybranych genów w korze przedczołowej samobójców w oparciu o badania molekularne,
• próba oszacowania zagrożenia dla życia i zdrowia osób narażonych na działanie wybranych ksenobiotyków, mających kluczowe znaczenie dla organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, na podstawie miarodajnej analizy chemiczno-toksykologicznej,
• próba zastosowania nowoczesnych, tzw. „zielonych” technik ekstrakcji (DLLME, SPME, SBSE) w analityce toksykologicznej,
• badania chemiczno-toksykologiczne tzw. alternatywnych materiałów biologicznych (włosy, ciało szkliste oka, smółka noworodków),
• poszukiwanie nowych biomarkerów narażenia człowieka na substancje toksyczne oraz ocena ich przydatności w diagnostyce toksykologicznej,
• identyfikacja rodzaju tkanek i płynów biologicznych człowieka metodami profilowania mRNA (wydzielina z dróg rodnych, nasienie, krew menstruacyjna i obwodowa) z użyciem markerów DNA bakterii oraz techniki RT-PCR,
• poszukiwanie metod izolacji DNA z silnie zdegradowanego materiału kostnego,
• identyfikacja gatunkowa i osobnicza w oparciu o badanie DNA jądrowego człowieka (sekwencje SNP, CNV, STR, polimorfizm insercyjno-delecyjny),
• identyfikacja gatunkowa i osobnicza zwierząt przy użyciu sekwencjonowania DNA mitochondrialnego (gen cytB oraz pętli D mtDNA) oraz analizy polimorfizmu mikrosatelitarnego DNA jądrowego,
• analiza przydatności różnych polimorficznych loci DNA oraz metod namnażania całego genomu (technika WGA mtDNA i nDNA) w badaniach identyfikacyjnych śladów biologicznych człowieka, w tym silnie zdegradowanych w wyniku działania czynników biologicznych oraz wysokiej temperatury,
• opracowania baz częstości wariantów genetycznych polimorficznych markerów DNA w populacjach europejskich pod kątem statystycznej oceny dowodu z badań DNA w praktyce medyczno-sądowej i wyjaśnienia historii badanych populacji,
• ocena przydatności markerów DNA powszechnie wykorzystywanych w genetyce sądowej w badaniach diagnostycznych opartych o mikrochimeryzm płodowy we krwi kobiet ciężarnych.

PROFIL

Działalność naukowo-badawcza KiZMS GUMed

• tanatologia – analiza zmian w narządach i tkankach w okresie ich obumierania (okres interletalny), ustalanie czasu śmierci i patomechanizmu śmierci nagłej
• genetyka populacyjna i identyfikacja materiału biologicznego – zastosowanie nowych metod z zakresu biologii molekularnej do ustalania ojcostwa i do identyfikacji osobniczej w kryminalistyce
• toksykologia sądowa – analityka (zwłaszcza substancji psychoaktywnych) próbek biologicznych i materiałów niebiologicznych, diagnostyka zatruć zbrodniczych, samobójczych i przypadkowych
• urazowość z punktu widzenia orzecznictwa sądowo-lekarskiego, rekonstrukcja śmiertelnych wypadków
• badania śladów biologicznych
• orzecznictwo karne, cywilne i ubezpieczeniowe
• badania patomechanizmów zaburzeń psychicznych w celu znalezienia markerów przydatnych w diagnostyce sądowo-lekarskiej

Oferta usługowa

Działalność usługowa Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego obejmuje wykonywanie ekspertyz na zlecenie Prokuratur, Sądów oraz Policji, jak również świadczy działalność usługową dla jednostek naukowych.
Jednostkom Organów Ścigania i Sprawiedliwości udostępniamy aktualny cennik analiz na zapytanie.

Lekarze

specjaliści medycyny sądowej

prof. dr hab. med. Michał Kaliszan – kierownik K. i Z. Medycyny Sądowej GUMed

prof. dr hab. med. Tomasz Gos

dr n. med. Dorota Pieśniak

dr n. med. Karol Karnecki

lek. Monika Kosmowska

rezydenci

lek. Wojciech Dalewski, student Szkoły Doktorskiej GUMed

lek. Aleksandra Chamier-Gliszczyńska

Kontakt: tel. 58 520-40-07, 58 349-12-50

Działalność usługowa obejmuje głównie:

• sądowo-lekarskie sekcje zwłok;
  
• dokonywanie oględzin zwłok na miejscu ich ujawnienia w uzasadnionych, trudnych przypadkach;
  
• badania histopatologiczne narządów w przypadkach sądowo-lekarskich sekcji zwłok;
  
• opiniowanie na podstawie akt sprawy dla potrzeb procesu karnego,
  ponadto w zależności od dostępności współpracujących biegłych z dziedzin klinicznych:
• osoby pokrzywdzone – ustalanie charakteru, kwalifikacji karnej i mechanizmu powstania uszkodzeń ciała
  
• osoby podejrzane, oskarżone i skazane – ustalanie stanu zdrowia i związanych z nim możliwości uczestniczenia w czynnościach procesowych;
  w wyjątkowych sytuacjach:
• badania osób dla potrzeb procesu cywilnego, w tym ustalanie stopnia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
  i cywilnego;
  
• opiniowanie zespołowe dotyczące prawidłowości postępowania personelu medycznego (tzw. błędy lekarskie).
  

Opiniowanie w wyżej wymienionych dziedzinach jest wykonywane dla potrzeb i na zlecenie następujących jednostek głównie z terenu województwa pomorskiego, a w wyjątkowych przypadkach z całej Polski:

• sądów;
  
• prokuratur;
  
• policji;
  
• żandarmerii wojskowej;
  
• izb lekarskich.
  

W sądowo-lekarskiej działalności usługowej bierze udział kadra pracowników Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej wśród których pięć osób posiada specjalizację w dziedzinie medycyny sądowej, a jedna osoba jest w trakcie zaawansowanego szkolenia specjalizacyjnego. W zespole lekarskim jest dwóch samodzielnych pracowników z tytułem naukowym profesora.

Pracownia Genetyki Sądowej

prof. dr hab. n. med. Ryszard Pawłowski – kierownik Pracowni
dr hab. n. med. Krzysztof Rębała, specjalista laboratoryjnej genetyki sądowej, adiunkt
dr hab. n. med. Agnieszka Maciejewska, specjalista laboratoryjnej genetyki sądowej
mgr biol. Regina Paszkowska, specjalista laboratoryjnej genetyki sądowej

Kontakt: tel. 58 349-17-44, 58 349-12-53, 58 349-12-68, 58 349-17-45, 58 349-12-58

Pracownia obok działalności naukowej, czysto poznawczej i dydaktycznej wykonuje również ekspertyzy genetyczne dla potrzeb wymiaru sprawiedliwości i organów ścigania. Dysponujemy najnowszym sprzętem laboratoryjnym i genetycznym oprogramowaniem pozwalającym na statystyczne opracowanie wyników badań. Działalność naukowa Pracowni znalazła wyraz w licznych publikacjach w kraju i zagranicą.

Pracownia oferuje usługi w zakresie:

• Ujawnianie śladów biologicznych i mikrośladów za pomocą zestawu optycznego w zakresie od UV do podczerwieni
  
• Identyfikacji rodzaju śladu biologicznego w oparciu o testy mikroskopowe, biochemiczne i fizyko-chemiczne w tym głównie krwi, śliny, nasienia, wydzieliny z dróg rodnych, naskórka, włosów, moczu, kału itp.
  
• Ekstrakcja DNA z wszystkich rodzajów tkanek i śladów biologicznych
  
• Ilościowe określanie DNA człowieka techniką luminometryczną lub techniką PCR w czasie rzeczywistym.
  
• Identyfikacja gatunkowej przynależności śladu biologicznego poprzez sekwencjonowanie genu cytochromu b DNA mitochondrialnego.
  
• Określanie płci genetycznej osobnika metodą powielania loci swoistych dla chromosomów płci.
  
• Powielanie techniką PCR dowolnego locus/loci ludzkiego DNA.
  
• Identyfikacja mutacji techniką PCR, PCR/RFLP, cyklicznego sekwencjonowania
  
• Identyfikacja genetyczna wszystkich rodzajów śladów biologicznych (w tym również kości i włosów) techniką PCR loci DNA jądrowego człowieka.
  
• Identyfikacja śladów biologicznych (kości, włosy bez cebulek) metodą cyklicznego sekwencjonowania polimorficznych obszarów HV1, HV2 i HV3 DNA mitochondrialnego.
  
• Sekwencjonowanie dowolnego fragmentu DNA mitochondrialnego
  
• Identyfikacja NN osób poprzez badanie polimorfizmu DNA jądrowego i mitochondrialnego
  
• Selektywna identyfikacja DNA mężczyzny w mieszaninach (loci swoiste dla chromosomu Y) oraz badanie loci swoistych dla chromosomu X
  
• Identyfikacja polimorfizmu typu SNP technikami PCR/RFLP, oraz techniką SnapShot na sekwenatorach DNA (ABI 310, ABI 3130)
  
• Ustalanie pokrewieństwa zwierząt domowych kot, pies, koń.
  
• Badanie zjawiska utraty heterozygotyczności z zastosowaniem markerów mikrosatelitarnych i sekwenatora DNA
  
• Badanie chimeryzmu po przeszczepach szpiku kostnego z zastosowaniem sekwencji mikrosatelitarnych (STR)
  
• Sekwencjonowanie produktów PCR
  
• Określanie obecności krwi/moczu kobiety ciężarnej (beta-HCG)
  
• Identyfikacja obecności krwi płodu lub noworodka
  
• Określanie wieku plamy krwawej
  
• Określanie źródła krwawienia
  
• Identyfikacja mikroskopowa włosów ludzkich
  
• Badanie polimorfizmu izobiałek i izoenzymów metodą izoelektroogniskowania
  

• Genetyczne badania w sprawach spornego ojcostwa

  Badania te wykonujemy na polecenie Sądów i Prokuratur, określane są profile genetyczne matki, dziecka i pozwanego.
  Badania mogą być również przeprowadzone na zlecenie osób prywatnych. W przypadku gdy dziecko jest niepełnoletnie do przeprowadzenia badań konieczna jest zgoda matki dziecka i domniemanego ojca.
  

• Materiał badawczy

  Materiał biologiczny pobieramy wyłącznie w tut. Zakładzie, do badania wystarcza niewielka ilość krwi lub wymaz z jamy ustnej. Dokonujemy konfrontacji osób i sporządzamy protokół pobrań z danymi personalnymi stron.
  W przypadku badań zleconych przez Sądy, Prokuratury i Policję ekspertyzy DNA wykonywane są również w oparciu o materiał biologiczny dostarczony do Zakładu Medycyny Sądowej.
  Dane osobowe wykorzystywane są wyłącznie dla celów badawczych, osoby trzecie nie mają do nich dostępu.

• Stosowane techniki badawcze

  • DNA jest izolowany z różnorodnego materiału biologicznego (m.in. z krwi, nabłonka jamy ustnej i innych tkanek, a także z materiału archiwalnego np. z preparatów histologicznych).
  • Polimorfizm DNA oznaczamy według najnowszych technik badawczych między innymi elektroforezy kapilarnej z użyciem automatycznego sekwenatora DNA. W badaniach określa się autosomalne markery DNA, a także markery związane z chromosomami płci X i Y.
  • Uzyskane wyniki są poddawane analizie statystycznej według programu DNAVIEW.
  • Badania DNA umożliwiają jednoznaczne potwierdzenie ojcostwa lub jego wykluczenie.

  W Pracowni, w zależności od potrzeb, oznaczamy również klasyczne cechy grupowe krwi (m.in. ABO, MN, RhCWCcDEe, Kell, Hp, ACP, PGM, ESD, GLO).

• Badania identyfikacyjne

  Pracownia przeprowadza także analizy identyfikacyjne określające stopień pokrewieństwa między badanymi osobami.
  W tych przypadkach profile DNA ustala się w oparciu o różnorodny materiał biologiczny (m.in. mięśnie, kości lub preparaty pobrane do badań histopatologicznych).

  Pracownia posiada Atest na badania DNA dla celów sądowych przyznany przez Komisję Genetyki Sądowej Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii oraz Certyfikat Międzynarodowego Towarzystwa Genetyki Sądowej (International Society for Forensic Genetics).

  W sprawie terminów i kosztów badań prosimy kontaktować się bezpośrednio z pracownią.
  

Pracownia Toksykologii Sądowej

mgr biol. Beata Szpiech, specjalista laboratoryjnej toksykologii medycznej i laboratoryjnej toksykologii sądowej, starszy specjalista
dr hab. n. farm. Marek Wiergowski, specjalista laboratoryjnej toksykologii medycznej i laboratoryjnej toksykologii sądowej, adiunkt
dr inż. chem. Mateusz Woźniak, adiunkt
mgr analityki medycznej Ewa Domagalska, specjalista laboratoryjnej toksykologii medycznej i laboratoryjnej toksykologii sądowej
dr inż. chem. Dagmara Kempińska-Kupczyk
sam. technik Anna Kreft

Kontakt: tel. 58 349-12-57, 58 349-12-63

Pracownia oferuje usługi w zakresie:

• opiniowania na podstawie akt sprawy odnośnie stanu pod wpływem i po użyciu alkoholu etylowego oraz środków odurzających i substancji psychotropowych w chwili zdarzenia;
  
• badania chemiczno-toksykologiczne materiału biologicznego (np. krwi, moczu i wycinków narządów wewnętrznych) oraz dowodów rzeczowych (np. próbek cieczy, tabletek, proszków oraz produktów spożywczych);
  
• wykrywania i oznaczanie trucizn lotnych, takich jak: alkohole (metanol, etanol, propanol, izopropanol, butanol, izobutanol), aldehydy, ketony i estry (aceton, octan etylu), substancje ropopochodne (heksan, oktan, cykloheksan, benzen, toluen, ksyleny), glikol etylenowy i propylenowy;
  
• wykrywania i oznaczania hemoglobiny tlenkowęglowej (karboksyhemoglobiny) we krwi;
  
• wykrywania i oznaczanie środków odurzających i substancji psychotropowych, takich jak: benzodiazepiny, morfina i alkaloidy opium, kokaina, amfetamina i jej analogi oraz tetrahydrokanabinole w materiale biologicznym i dowodowym;
  
• wykrywania i oznaczania leków, takich jak: nasenne (np. barbiturany) i przeciwbólowe, leki psychotropowe (m.in. fenotiazyny), trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, syntetyczne leki przeciwbólowe o działaniu narkotycznym i leki z grupy sulfonamidów.
  

Współpraca naukowa z jednostkami GUMed, krajowymi oraz zagranicznymi instytucjami naukowymi
Zakład Pielęgniarstwa Neurologiczno-Psychiatrycznego GUMed
Zakład Parazytologii Tropikalnej GUMed
Zakład Biofarmacji i Farmakokinetyki GUMed
Katedra i Zakład Biochemii Farmaceutycznej GUMed
Klinika Hematologii GUMed
Klinika Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii GUMed
Klinika Alergologii GUMed
Klinika Onkologii i Radioterapii GUMed
Międzynarodowa Agenda Badawcza GUMed
Instytut Medycyny Sądowej w Muenster (RFN)
Instytut Ekspertyz Sądowych im. Prof. dra Jana Sehna w Krakowie
Fakultät für Naturwissenschaften Institut für Biologie (IBIO) Otto-von-Guericke-Universität Magdeburg
Pomorskie Centrum Toksykologii (PCT) w Gdańsku oraz Zakład Toksykologii Klinicznej (ZTK) GUMed
Laboratorium Kryminalistyczne Komendy Wojewódzkiej Policji (LK KWP) w Gdańsku
Archiwum X (cała Polska)
Uniwersyteckie Centrum Medyczne Uniwersytetu Erazma w Rotterdamie (Holandia)