Niniejszy tekst opracowano na podstawie materiałów: prof. dr hab. Zdzisław Brzozowski „Katedra i Zakład Technologii Chemicznej Środków Leczniczych”, Annales Academiae Medicae Gedanensis. Tom XXV. 1995. Suppl. 3; prof. dr hab. Franciszek Sączewski „Katedra i Zakład Technologii Chemicznej Środków Leczniczych w latach 1999-2017 – historia subiektywna”, Gazeta AMG 10/2017; materiały archiwalne Katedry i Zakładu Technologii Chemicznej Środków Leczniczych.

Historia Katedry i Zakładu Technologii Chemicznej Środków Leczniczych w Gdańsku rozpoczyna się w dniu 27 lipca 1948 roku, tj. z chwilą jej powołania Zarządzeniem Ministra Zdrowia na Wydziale Farmaceutycznym ówczesnej Akademii Lekarskiej. Jednakże, mimo że oficjalna data powstania jest ustalona na 1948 rok, faktyczne prace organizacyjne związane z tworzeniem jednostki zaczęły się dopiero na początku 1949 roku. Z dniem 1 października 1949 roku stanowisko kierownika Katedry powierzono Jerzemu Tułeckiemu, doktorowi chemii i farmaceucie, absolwentowi Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, który jako członek Gdańskiej Izby Aptekarskiej należał do Komitetu Organizacyjnego Wydziału Farmaceutycznego w Gdańsku. Za całość dorobku naukowego, dydaktycznego i organizacyjnego
w 1957 roku zostaje mianowany docentem.

Pierwszymi, poza kierownikiem, pracownikami Katedry byli: mgr Bolesław Bednarczyk, mgr inż. Jerzy Szychliński, mgr Edward Wawrzyniak i demonstratorka Lidia Wiśniewska.

Już w listopadzie 1949 roku, a więc w ciągu miesiąca od objęcia kierownictwa, prof. J. Tułecki wraz ze swoimi współpracownikami rozpoczął zajęcia dydaktyczne ze studentami IV roku Wydziału Farmaceutycznego. Ze względu na trudności lokalowe, zajęcia odbywały się w pomieszczeniach udostępnionych przez Katedry Farmakognozji, Fizyki, Chemii Organicznej i Chemii Farmaceutycznej Akademii Medycznej w Gdańsku oraz Katedry Inżynierii Chemicznej Politechniki Gdańskiej. W tym czasie Katedra była w posiadaniu maszyny do pisania, pompy olejowej, mikroskopu, gazomierza, wagi uchylnej o nośności do 15 kg. Wypożyczono lodówkę, suszarkę gazową oraz aparaturę do syntezy ergosterolu, a biblioteka zakładowa liczyła łącznie 65 pozycji książkowych.

W 1950 roku po raz pierwszy zorganizowano dla studentów IV roku Wydziału Farmaceutycznego zajęcia dydaktyczne w Zakładach Farmaceutycznych w Starogardzie Gdańskim, Warszawie
i Pabianicach. Zajęcia te były kontynuowane w kolejnych latach wspólnie z Katedrą Bromatologii. Dzięki nim studenci mogli zobaczyć również Zakłady Farmaceutyczne w Krakowie, Jeleniej Górze, Grodzisku Mazowieckim i Kutnie, Zakłady Zielarskie „Herbapol” we Wrocławiu oraz Fabrykę Kosmetyków „Lechia” w Poznaniu. Ponadto zorganizowano nieobowiązkowe czterotygodniowe praktyki w przemyśle farmaceutycznym, między innymi w Tarchominie oraz Starogardzie Gdańskim.

Z upływem lat Katedra uzyskała nowe pomieszczenia oraz niezbędny sprzęt. W roku akademickim 1959/1960 miała do dyspozycji salę ćwiczeń z pokojem przygotowawczym, trzy pracownie chemiczne, bibliotekę, sekretariat i pomieszczenia magazynowe. Do grona pracowników dołączyli: Genowefa Horodecka (1951 r.), Antoni Wilczewski (1951 r.), Alfons Pokrzywiński (1952 r.), Febronia Lorbiecka (1953 r.), mgr Zbigniew Bujalski (1953 r.), mgr Irena Kozakiewicz (1953 r.), mgr Alicja Tyran (1957 r.), mgr Feliks Gajewski (1958 r,), mgr inż. Elżbieta Pomarnacka (1959 r.), Ewa Stawicka (1959 r.) i mgr Teresa Żukowska (1959 r.).

Pomimo trudności organizacyjnych i lokalowych, Katedra rozwijała swoją działalność dydaktyczną oraz naukową. W tym okresie opublikowano wyniki pierwszych prac eksperymentalnych (2 publikacje) oraz prace poglądowe (9 publikacji). Opracowano również trzy skrypty: J. Tułecki. Ćwiczenia z technologii chemicznej środków leczniczych. Warszawa 1955; J. Tułecki, W. Tarasewicz. Technologia środków leczniczych – zajęcia praktyczne. Warszawa 1957; L. Seńczuk-Wiśniewska. Rysunek techniczny dla studentów farmacji. Warszawa 1957. Wydano pierwszy podręcznik:
J. Tułecki. Aparaty i maszyny przemysłu farmaceutycznego. Warszawa 1958, który doczekał się kolejnych wznowień. Dwóch pracowników uzyskało stopień naukowy doktora – mgr J. Szychliński (1951 r.) i mgr E. Wawrzyniak (1951 r.).

Badania prowadzone pod kierunkiem prof. J. Tułeckiego koncentrowały się nad doskonaleniem metod wytwarzania witamin C i D, a także nad możliwościami wykorzystania odpadów pofiltracyjnych pochodzących z produkcji krajowego tranu leczniczego. Podjęto również prace nad syntezą organicznych disiarczków, które wykazywały działanie biologiczne i promieniochłonne. Równocześnie prowadzono badania dotyczące fotochemii ergosterolu oraz chlorowcopochodnych aromatycznych. Te prace badawcze zaowocowały opublikowaniem 10 prac eksperymentalnych i 8 artykułów poglądowych.

W latach 1960-1962 prof. J. Tułecki pełnił jednocześnie obowiązki kierownika macierzystej jednostki oraz Katedry i Zakładu Technologii Chemicznej Środków Leczniczych Akademii Medycznej
w Poznaniu, gdzie w roku 1963 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1970 roku profesora zwyczajnego.

2

Z dniem 1 lutego 1962 r. funkcję p.o. kierownika Katedry powierzono wychowankowi prof. Stanisława Binieckiego z Katedry Technologii Chemicznej Środków Leczniczych Akademii Medycznej w Warszawie – dr. farm. Leszkowi Rylskiemu, który w dniu 1 października 1963 roku zostaje powołany na stanowisko docenta i kierownika Katedry i Zakładu Technologii Chemicznej Środków Leczniczych AMG.

3

Pod kierunkiem doc. dr. hab. L. Rylskiego zainteresowania naukowe Katedry dotyczyły syntezy nowych pochodnych ftalazyny, kwasu fenylooctowego, 2-fenyloetyloaminy oraz 4-fenylopiperydyny o potencjalnej aktywności farmakologicznej. Przykładowo, niektóre z otrzymanych pochodnych
4-acylo-1-dialkiloaminoalkilo-4-fenylopiperydyny odznaczyły się znacznym działaniem przeciwbólowym i psychotropowym. Ponadto w oparciu o modyfikacje strukturalne znanych leków prowadzono poszukiwania nowych związków o aktywności przeciwbakteryjnej i spazmolitycznej. Badania te przyniosły 27 publikacji oraz jeden patent, które ukazały się w latach 1965-1976.

Ważnym wydarzeniem w historii Katedry było przeniesienie się do nowych pomieszczeń, po zakończeniu budowy nowego gmachu Wydziału Farmaceutycznego w 1966 roku. W tym czasie do zespołu pracowników Katedry dołączyli absolwenci Wydziału Farmaceutycznego AMG – mgr Zbigniew Kamiński (1965 r.) oraz mgr Barbara Dekarz (1967 r.), a stopień naukowy doktora nauk farmaceutycznych otrzymali: mgr Lidia Seńczuk (1961 r.), mgr Irena Kozakiewicz (1965 r.) i mgr Feliks Gajewski (1967 r.).

Powołanie na Wydziale Farmaceutycznym AMG Instytutu Technologii i Analizy Leku spowodowało zmianę organizacji Katedry i przekształcenie jej z dniem 20 lipca 1970 roku w Zakład Technologii Chemicznej Środków Leczniczych. Doc. dr hab. L. Rylski przyjmując dalsze kierownictwo Zakładem Technologii Chemicznej Środków Leczniczych, pełnił równolegle funkcję zastępcy dyrektora ds. naukowych Instytutu. Był to naukowiec o ambitnych planach i wizji dalszego rozwoju jednostki, jednak jego nagłe odejście w dniu 8 czerwca 1971 roku przerwało te plany. Obowiązki kierownika na okres do rozstrzygnięcia konkursu, na obsadę tego stanowiska powierzono adiunktowi Zakładu – dr n. farm. Irenie Kozakiewicz.

W dniu 1 października 1971 roku nowym kierownikiem Zakładu został doc. dr hab. Zdzisław Brzozowski, absolwent Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
w Toruniu. Już w trakcie studiów podjął pracę jako zastępca asystenta, a następnie asystent prof. Witolda Zacharewicza w Katedrze Chemii Organicznej UMK w Toruniu. Po uzyskaniu dyplomu (1952 r.), w latach 1958-1961 pracował w Laboratorium Badawczym Starogardzkich Zakładów Farmaceutycznych „Polfa”. W 1961 roku uzyskał stopień doktora nauk przyrodniczych, a w roku 1965 stopień doktora habilitowanego nauk chemicznych. W 1961 roku rozpoczął działalność naukową w Zakładzie Chemii Ogólnej Wydziału Lekarskiego AMG, początkowo na stanowisku adiunkta, a następnie na stanowisku docenta do chwili przeniesienia na Wydział Farmaceutyczny.
W roku 1975 doc. dr hab. Z. Brzozowski otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1983 roku nadano mu tytuł profesora zwyczajnego.

4

Nowy kierunek działalności naukowej nadany przez prof. Z. Brzozowskiego został zapoczątkowany w roku 1972, dzięki nawiązanej współpracy z licznymi krajowymi ośrodkami naukowymi – początkowo z Katedrą Biochemii Klinicznej AMG, Katedrami i Zakładami Farmakologii
w Białymstoku, Gdańsku, Krakowie, Sosnowcu, Szczecinie i Warszawie, a w kolejnych latach
z Katedrą Farmacji Stosowanej AMG, Klinikami Chorób Wewnętrznych w Gdańsku, Krakowie
i Warszawie, Zakładem Fizjologii Klinicznej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego
w Warszawie, Instytutem Chemii Organicznej PAN w Warszawie, Instytutem Przemysłu Farmaceutycznego w Warszawie, Katedrami Histologii i Immunologii oraz Patomorfologii AMG, Chemii Organicznej UMK w Toruniu, Mikrobiologii Lekarskiej, Toksykologii i Samodzielnymi Pracowniami: Mikroskopii Elektronowej, Embriologii oraz Endokrynologii i Diagnostyki Laboratoryjnej w Gdańsku.

W tym okresie rozpoczęto intensywne poszukiwania oryginalnych środków leczniczych w oparciu
o chemiczne syntezy nowych związków organicznych. Równolegle ustalano zależności między strukturą nowo otrzymanych połączeń i ich aktywnością biologiczną.

Na uwagę zasługują nowe pochodne kwasów sulfamoilobenzoesowych, które w przeprowadzonych badaniach in vivo wykazały zdolność nasilania lub hamowania diurezy i wydalania elektrolitów. Wiele spośród zsyntetyzowanych związków wyróżniała wyższa aktywność od znanych leków moczopędnych – chlorotiazydu lub hydrochlorotiazydu.

Bardziej interesujące okazały się wyniki prac eksperymentalnych w zakresie syntezy i oceny wpływu budowy chemicznej na aktywność przeciwcukrzycową pochodnych N-(2-pirazolino-1-karbonimidoilo)guanidyny, N-(arylosulfonylo)-2-pirazolino-1-karbonamidu oraz N-(4-[2-(arylamido)etylo]bezenosulfonylomocznika. Jedenaście wyselekcjonowanych związków odznaczyło się wyższą aktywnością od leków referencyjnych, przy jednocześnie niższej toksyczności. Ich właściwości hipoglikemizujące były na tyle obiecujące, że stworzyło to perspektywę zastąpienia ówcześnie stosowanych w terapii cukrzycy biguanidów oraz leków o strukturze sulfonamidowej. Metody wytwarzania i właściwości farmakologiczne tych pochodnych oraz ich analogów zostały zastrzeżone w 6 patentach krajowych i 16 patentach o zasięgu międzynarodowym (Stany Zjednoczone Ameryki, Wielka Brytania, Dania, Francja, Holandia, Japonia, Niemcy, Rosja i Węgry). Do poszerzonych testów farmakologicznych oraz badań klinicznych wytypowano związki
o symbolach SPC-703, SPC-5002 i BPC-151. W dniu 30 maja 1985 roku, na podstawie wnikliwej oceny wyników badań przedklinicznych i kontrolowanych badań klinicznych, zespół ekspertów
i członków Komisji Leków w Warszawie uznał, iż N-(p-toluenosulfonylo)-5-metylo-2-pirazolino-1-karbonamid (SPC-703) „jest oryginalnym i skutecznym lekiem przeciwcukrzycowym, nie naśladującym żadnego z istniejących i mającym swoje miejsce w leczeniu cukrzycy”. SPC-703 został zarejestrowany i dopuszczony do lecznictwa pod nazwą Glipolamid. Produkcję leku rozpoczęto w Zakładach Farmaceutycznych „Polfa” w Starogardzie Gdańskim. Natomiast zaawansowane prace nad wdrożeniem do lecznictwa związków SPC-5002 i BPC-151 zostały wstrzymane.

Kolejny temat badawczy wprowadzony przez prof. Z. Brzozowskiego stworzył podstawy nowej dziedziny chemii związków heterocyklicznych reprezentowanych przez pochodne 1,1-diokso-1,4,2-benzoditiazyny i ich transformacje w unikatowe pochodne 2-merkaptobenzenosulfonamidu. Wyniki badań biologicznych wykazały, iż związki te odznaczają się zależną od struktury wysoką aktywnością diuretyczną, przeciwarytmiczną, przeciwnowotworową oraz przeciwwirusową. Wśród tych związków odkryto nową klasę efektywnych inhibitorów integrazy i replikacji wirusów HIV typu 1, które w literaturze naukowej znane są pod akronimem MBSA’s (2-MercaptoBenzeneSulfonAmides).

Badania były prowadzone we współpracy z zagranicznymi ośrodkami naukowymi, m.in. Instytutem Chemii i Biochemii w Pradze (ówczesnej Czechosłowacji), Department of Organic Chemistry, University of Bremen (Niemcy), Department of Pharmaceutical Science, School of Pharmacy, University of Southern California (USA), Department of Pharmaceutical Science, College of Pharmacy, University of Tennessee Health Sciences Center (USA) i National Cancer Institute (Bethesda, USA).

Prof. Z. Brzozowski kierował Katedrą przez 28 lat, tj. do dnia 30 września 1999 roku. Jego dorobek naukowy obejmuje 295 pozycji, w tym 211 prac oryginalnych, 9 prac przeglądowych, 55 patentów oraz 20 opracowań dla przemysłu. W dniu 23 lutego 2009 roku senat Akademii Medycznej we Wrocławiu uhonorował prof. Z. Brzozowskiego tytułem doktora honoris causa w uznaniu jego znaczącego wkładu w rozwój nauk farmaceutycznych w Polsce.

Prof. dr hab. Zdzisław Brzozowski zmarł 21 grudnia 2018 roku. Wciąż zaliczany jest do grona najlepszych naukowców na świecie, których publikacje są najczęściej cytowane przez innych autorów. Cechowała go ogromna pracowitość oraz bogata wiedza. W pamięci współpracowników zapisał się jako człowiek życzliwy, zawsze gotowy służyć pomocą i dzielić się swoimi umiejętnościami.

W czasie kierowania Katedrą przez prof. Z. Brzozowskiego nastąpiły zmiany w składzie osobowym zespołu. Do wieloletnich pracowników w osobach: dr. Feliksa Gajewskiego, dr Ireny Kozakiewicz, dr Elżbiety Pomarnackiej dołączyli: mgr inż. Jarosław Sławiński (od 1 czerwca 1978 r.), mgr Wojciech Borowik (od 1 października 1981 r.) i mgr Anita Kornicka (od 1 sierpnia 1990 r.). Zespół pracowników uzupełniali samodzielni referenci administracyjni, laboranci oraz pracownicy obsługi – Ewa Stawicka, Jadwiga Wiza, Daniel Kuncewicz, Zofia Starczewska, Halina Pachowska, Halina Szwonka, Marian Goyke, Waldemar Korfel, Irena Skorowska oraz Gertruda Frankiewicz.

W latach 70-tych XX wieku zostało zainicjowane opracowywanie nowego programu nauczania na Wydziale Farmaceutycznym. Związane to było z silną tendencją zaakcentowania medycznego charakteru studiów farmaceutycznych, która wciąż trwa. Integracja nauczania podyktowała konieczność nakreślenia nowego wymiaru zajęć dydaktycznych. W przypadku Zakładu Technologii Chemicznej Środków Leczniczych wymusiło to ograniczenie wymiaru pracy dydaktycznej ze studentami z zakresu syntezy i technologii środków leczniczych z 240 do 120 godzin na kierunku farmacja. Wymiar zajęć dydaktycznych na kierunkach – analityka farmaceutyczna oraz analityka kliniczna wynosił odpowiednio 60 i 50 godzin.

W 1972 roku zespół pracowników opracował i przedłożył do akceptacji projekt wyposażenia hali maszyn w zestaw aparatury technologicznej do prowadzenie ze studentami ćwiczeń w skali półtechnicznej, który został przekazany jednostce przez Starogardzkie Zakłady Farmaceutyczne „Polfa”. I tak, 7 maja 1973 roku odbyły się pierwsze zajęcia dydaktyczne z wykorzystaniem nowej instalacji aparatury przemysłowej.

Kolejne lata współpracy ze Zjednoczeniem Przemysłu Farmaceutycznego „Polfa” zaowocowały nowymi projektami badawczymi, finansowanymi głównie przez Komitet Badań Naukowych. Przyczyniło się to do wzbogacenia wyposażenia Zakładu Technologii Chemicznej Środków Leczniczych w nowoczesną aparaturę naukową oraz technologiczną i pozwoliło na znaczne zaangażowanie zespołu w realizację ambitnych planów naukowych.

5

Z chwilą rozwiązania Instytutu Technologii i Analizy Leku w 1984 roku przywrócono dawną strukturę Wydziału Farmaceutycznego, w tym Katedrę i Zakład Technologii Chemicznej Środków Leczniczych.

W 1991 roku prof. Z. Brzozowski, mając na uwadze ciągły rozwój jednostki, zaproponował współpracę naukową dr. hab. Franciszkowi Sączewskiemu, ówczesnemu docentowi z Katedry
i Zakładu Chemii Organicznej AMG. Otworzyło to nową kartę w historii Katedry i Zakładu Technologii Chemicznej Środków Leczniczych, bowiem z dniem 1 października 1999 roku, po przejściu prof. Z. Brzozowskiego na emeryturę, funkcję kierownika objął prof. F. Sączewski.

6

Prof. F. Sączewski ukończył studia na Wydziale Farmaceutycznym AMG w 1974 roku i w tym samym roku rozpoczął pracę naukową w Katedrze i Zakładzie Chemii Organicznej AMG.
W Katedrze tej przeszedł przez kolejne etapy kariery akademickiej, zaczynając od stanowiska asystenta (1974 r.), następnie starszego asystenta (1978 r.), adiunkta (1981 r.), docenta (1990 r.), a od 1993 roku był zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego. W 1999 roku otrzymał tytuł naukowy profesora, a w 2005 roku został mianowany profesorem zwyczajnym. W latach 1983-1984 i 1988-1989 przebywał na długoterminowych stażach naukowych na University of Florida
w Gainesville (USA) w zespole kierowanym przez prof. Alana R. Katritzky’ego, światowej legendy chemii związków heterocyklicznych. Na przestrzeni lat 1995-1997 uczestniczył w kursach z zakresu chemii medycznej, komputerowego modelowania molekularnego i chemii supramolekularnej na uniwersytetach w Medison (USA), York (Wielka Brytania), Cantenbery (Wielka Brytania) oraz Ravello (Włochy).

W chwili obejmowania przez prof. F. Sączewskiego kierownictwa, Katedra zatrudniała pięciu pracowników naukowo-dydaktycznych w osobach: dr hab. Ireny Kozakiewicz, prof. nadzw. (1953-2006), dr. hab. Feliksa Gajewskiego, prof. nadzw. (1958-2000), dr hab. Elżbiety Pomarnackiej, prof. nadzw. (1959-2008), dr. Jarosława Sławińskiego (1978-2007), mgr. Pawła Korneluka (1994-1999) oraz specjalistów, techników i pracowników pomocniczych w osobach: mgr. Wojciecha Borowika (1981-2022), mgr Anity Kornickiej (od 1990 r.), mgr Iwony Koźlarskiej-Kędry (1997-2004), Mariana Goyke (1973-2022), Haliny Pachowskiej (1994-2011), Ireny Skorowskiej (1985-2015) i Gertrudy Frankiewicz (1986-2017). W kolejnych latach do zespołu dołączyli: mgr inż. Piotr Tabin (2001-2010), mgr Łukasz Balewski (od 1 listopada 2007 r.), mgr Jarosław Sączewski (2007-2012), mgr inż. Aleksandra Wasilewska (2009-2015), mgr Aleksandra Jalińska (2010-2024), dr hab. Marek Konieczny (2012-2015), mgr inż. Monika Lahutta (od 14 września 2015 r.), mgr inż. Joanna Fedorowicz (od 1 września 2018 r.), Aneta Wera (1994-2010) i Krystyna Sychta (od 1 stycznia 2011 r.).

7

Doświadczona kadra mogła kontynuować swoje wątki badawcze, podczas gdy młodsi pracownicy włączyli się w nurt zainteresowań badawczych prof. F. Sączewskiego, uznanego autorytetu
w dziedzinie chemii związków heterocyklicznych.

W tym czasie członkiem zespołu badawczego prof. F. Sączewskiego pozostawał prof. Z. Brzozowski, który pomimo przejścia na emeryturę przez kolejne dziesięć lat kontynuował prace badawcze
w zakresie syntezy nowych pochodnych 1,1-diokso-1,4,2-benzoditiazyny oraz
2-merkaptobenzenosulfonamidu, kierując projektami badawczymi finansowanymi przez Komitet Badań Naukowych.

Współpraca nawiązana przez prof. F. Sączewskiego z zespołem prof. Claudiu Supurana
z Uniwersytetu we Florencji otworzyła nowy, obiecujący kierunek badań w Katedrze. Zespół prof. Supurana opracował metodykę szybkiej identyfikacji inhibitorów anhydrazy węglanowej, szczególnie jej błonowych izoform hCA IX i hCA XII odgrywających istotną rolę w patogenezie chorób nowotworowych. Stwierdzono, iż wiele z sulfonamidów zsyntetyzowanych w Katedrze wykazuje selektywną inhibicję jednej z kilkunastu znanych izoform anhydrazy węglanowej. To odkrycie stało się podstawą wieloletniej współpracy z zespołem włoskim.

W tym okresie, w nurcie zainteresowań Katedry pozostawały również arylosulfonylomoczniki – związki o szerokim spektrum aktywności biologicznej, których reprezentantem jest opracowany przez prof. Z. Brzozowskiego oryginalny polski lek przeciwcukrzycowy – Glipolamid. Tradycyjna metoda syntezy wspomnianych arylosulfonylomoczników oparta jest na reakcji amin
z arylosulfonyloizocyjanianami, które otrzymywane są z użyciem toksycznych gazów, takich jak chlor i fosgen. Do niewątpliwych osiągnięć Katedry należy zaliczyć opracowanie w 2006 roku nietoksycznych i bezpiecznych w użyciu zamienników arylosulfonyloizocyjanianów o strukturze „karbamoylidów”, w syntezie których wykluczono zastosowanie chloru i fosgenu. Wprowadzenie „karbamoylidów” do syntezy arylosulfonylomoczników ma szczególne znaczenie w kontekście wdrażania zasad „zielonej chemii” do technologii i syntezy substancji leczniczych.

Wyjątkowe miejsce w pracach badawczych prof. F. Sączewskiego zajmowały badania w dziedzinie pochodnych 2-imidazoliny. Stąd główny nurt badań rozwijany w Katedrze koncentrował się na transformacjach 2-chloroimidazoliny (2-chloro-4,5-dihydroimidazol). Prace te doprowadziły do otrzymania szeregu nowych azotowych związków heterocyklicznych.

Jeden z kierunków badań dotyczył poszukiwania nowych leków krążeniowych o ośrodkowym mechanizmie działania, dla których prototypem jest klonidyna. Idea badań wiązała się
z „renesansem” zainteresowania lekami imidazolinowymi, który zawdzięczano odkryciu w 1984 roku tzw. receptorów imidazolinowych przez prof. Pascal Bousquet z Uniwersytetu w Strasburgu (Francja) oraz wprowadzeniu do lecznictwa II generacji leków imidazolinowych o działaniu przeciwnadciśnieniowym – moksonidyny i rilmenidyny. Do sukcesu zespołu w tym zakresie należy zaliczyć otrzymanie imidazolinowej pochodnej indazolu o nazwie marsanidyna, którą cechuje wysokie powinowactwo do receptorów α2-adrenergicznych oraz najwyższy w tej klasie ligandów współczynnik selektywności I1/α2 = 3864, co potwierdziły badania powinowactwa receptorowego przeprowadzone przez zespół prof. Alana L. Hudsona z Uniwersytetu Alberty w Edmonton (Kanada) oraz badania aktywności wewnętrznej z użyciem rekombinowanych receptorów α2A-adrenergicznych w zespole prof. Miki Scheinina z Uniwersytetu w Turku (Finlandia). Wyniki tych badań zainteresowały prof. Mervyna Maze z Imperial College w Londynie, głównego anestezjologa z Westminster Hospital w Londynie, który badał zastosowanie agonistów receptora
α2-adrenergicznego, mających działanie sedacyjne i przeciwbólowe na oddziałach intensywnej terapii. W badaniach in vivo marsanidyna i otrzymane pochodne nie wykazały działania sedacyjnego, wywoływały natomiast silny efekt hipotensyjny wspomagany działaniem diuretycznym, co potwierdziły badania zespołu prof. Apolonii Rybczyńskiej z Katedry i Zakładu Patofizjologii Farmaceutycznej GUMed. Tak więc, zespół Katedry otrzymał nową klasę związków imidazolinowych o działaniu przeciwnadciśnieniowym, pozbawionych niepożądanego działania sedacyjnego, które stanowi istotną wadę znanych leków hipotensyjnych o ośrodkowym mechanizmie działania. Badania w tym zakresie, w kolejnych latach zaowocowały otrzymaniem kilka szeregów analogów marsanidyny modyfikowanych w obrębie układu heteroaromatycznego oraz mostka łączącego ten układ z pierścieniem imidazoliny, wśród których zidentyfikowano związki o działaniu hipotensyjnym jako agonistów receptorów α2-adrenergicznych lub antagonistów receptorów α1-adrenergicznych.

Równolegle rozpoczęto poszukiwania fluorowanych analogów marsanidyny w celu uzyskania znaczników umożliwiających bezpośrednie obrazowanie rezultatów leczenia ukierunkowanych na aktywację ośrodkowych receptorów α2-adrenergicznych metodą pozytonowej tomografii emisyjnej (PET).

Metody wytwarzania i właściwości farmakologiczne otrzymanych przez zespół Katedry analogów marsanidyny zostały zastrzeżone w trzech patentach krajowych i jednym zgłoszeniu patentowym międzynarodowym.

Profesorowie Pascal Bousquet, Mervyn Maze oraz Claudiu Supuran odwiedzili Katedrę i Wydział
z wykładami, które wygłosili podczas sesji naukowych zorganizowanych z okazji obchodów 50- i 60-lecia Wydziału Farmaceutycznego.

Prowadzone w Katedrze badania w dziedzinie syntezy nowych pochodnych 2-imidazoliny umożliwiły również zidentyfikowanie związków działających selektywnie na receptory imidazolinowe I2, pośród których najwyższą aktywnością odznaczył się 4-chloroindazim i jego analogi benzimidazolowe. Aktualny stan wiedzy wskazuje, iż ligandy receptorów imidazolinowych I2 mogą znaleźć zastosowanie w leczeniu przewlekłych stanów bólowych, zwłaszcza bólu o podłożu zapalnym i neuropatycznym oraz w terapii chorób neurodegeneracyjnych.

Cennym osiągnięciem w zakresie badań nad transformacjami 2-chloroimidazoliny było również otrzymanie nowej klasy trwałych O-amidynylohydroksyloamin, które okazały się dogodnym materiałem wyjściowym dla nowego typu tiokarbamoilosulfenamidów oraz funkcjonalizowanych etylenodiamin. Niektóre z otrzymanych związków wykazały aktywność cytotoksyczną względem linii komórkowych nowotworów ludzkich.

Ważnym kierunkiem badań wprowadzonym przez prof. F. Sączewskiego były poszukiwania potencjalnych leków przeciwnowotworowych w grupie azoli. Współpraca naukowa z prof. Patrickiem J. Bednarskim z Katedry i Zakładu Chemii Farmaceutycznej i Medycznej Instytutu Farmaceutycznego Uniwersytetu Ernsta-Moritza-Arndta w Greifswaldzie (Niemcy) doprowadziła do odkrycia oryginalnej serii 3-arylo-2-(1H-benzimidazol-2-ylo)akrylonitryli, które wykazały zdolność do inicjowania procesu apoptozy w komórkach nowotworowych. Związki te wykazały zdolność do uwalniania czynników apoptogennych z mitochondrium i aktywacji kluczowego enzymu
w mitochondrialnym szlaku apoptozy – kaspazy-9.

Współpraca z zespołem niemieckim w ramach kolejnego wątku badań zaowocowała wyselekcjonowaniem nowych substancji o potencjalnym działaniu chemioterapeutycznym wśród połączeń koordynacyjnych miedzi(II) ze związkami heterocyklicznymi. Prof. F. Sączewski zwrócił szczególną uwagę na połączenia chelatowe azoli z miedzią(II) naśladujące działanie dysmutazy ponadtlenkowej (Cu, Zn-SOD). Enzym ten odpowiada za rozkład reaktywnych form tlenu (ROS), co ma istotne znaczenie w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym. Z drugiej strony, zaburzenia równowagi oksydacyjnej w komórkach nowotworowych mogą prowadzić do ich śmierci. Określenie struktury związków kompleksowych miedzi(II) było możliwe dzięki zaangażowaniu w te badania prof. Marii Gdaniec z Zakładu Krystalografii Wydziału Chemii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza
w Poznaniu.

W Katedrze opracowano syntezę nowych pochodnych kwasu cyjanurowego wiążących aniony chlorkowe, bromkowe oraz jodkowe za pośrednictwem niekowalencyjnych oddziaływań typu
anion-π. Zbadanie struktury układów gospodarz-gość i potwierdzenie natury obserwowanych oddziaływań z udziałem anionów sferycznych Cl, Br i I oraz elektronów π pierścienia aromatycznego było możliwe dzięki współpracy z zespołem krystalografów prof. M. Gdaniec z UAM w Poznaniu oraz zespołem chemików kwantowych, kierowanym przez prof. Antonio Frotera z Uniwersytetu Wysp Balearów w Palma de Mallorca. Syntetyczne kanały jonowe mogłyby znaleźć zastosowanie w leczeniu schorzeń o charakterze kanałopatii, takich jak mukowiscydoza.

Do osiągnięć zespołu Katedry należy również zaliczyć odkrycie przez dr. Jarosława Sączewskiego (aktualnie profesor w Katedrze i Zakładzie Chemii Organicznej GUMed) nowej klasy sensorów fluorescencyjnych amin alifatycznych i formaldehydu, przydatnych w analizie toksykologicznej, środowiskowej, medycynie pracy i badaniach biotechnologicznych. Uzyskane barwniki, którym nadano nazwę Safirinium oraz sposoby ich wykorzystania na gruncie nauk biomedycznych są przedmiotem trzech patentów polskich i jednego europejskiego.

Wyniki prowadzonych badań, obok wspomnianych patentów, zostały opublikowane w ponad 130 publikacjach pełnotekstowych. Pracownicy Katedry byli również autorami monografii
w opracowaniach encyklopedycznych: Comprehensive Organic Functional Group Transformation, Comprehensive Heterocyclic Chemistry i Encyklopedia of Reagents for Organic Chemistry.

Realizowane programy badawcze przyczyniły się do rozwoju zawodowego członków zespołu. Tytuł profesora uzyskała dr hab. Elżbieta Pomarnacka, prof. nadzw. (2007 r.), a stopnie doktora habilitowanego nadano dr. Jarosławowi Sławińskiemu (2005 r., aktualnie profesor i kierownik Katedry i Zakładu Chemii Organicznej GUMed) i dr Anicie Kornickiej (2012 r.). Stopień doktora nauk farmaceutycznych uzyskali: mgr Ewa Kobierska (2003 r.), mgr inż. Anita Bułakowska (2005 r.), mgr Jarosław Sączewski (2005 r.), mgr inż. Ewa Dziemidowicz-Borys (2006 r.), mgr Anna Makowska (2012 r.), mgr Łukasz Balewski (2013 r.) i mgr inż. Martyna Korcz (2017 r.).

W tym okresie fundusze grantowe, dotacje ministerialne i program KNOW (Krajowy Naukowy Ośrodek Wiodący w latach 2012-2017) przyczyniły się do wzbogacenia wyposażenia Katedry
w nowoczesną aparaturę naukowo-badawczą w postaci: spektrofotometru FT-IR, spektrofotometru UV-Vis, spektrofluorymetru, spektrometru masowego sprzężonego z chromatografem cieczowym (LC-MS), reaktora ciśnieniowego i reaktora mikrofalowego. Fundusze programu KNOW umożliwiły również wyremontowanie sali ćwiczeń dla studentów i pokoju przygotowawczego.

8

Prof. F. Sączewski, po objęciu funkcji kierownika Katedry wprowadził nowy program dydaktyczny przedmiotu Synteza i technologia środków leczniczych dla studentów kierunków analityka farmaceutyczna i analityka kliniczna Wydziału Farmaceutycznego. Ponadto w 2003 roku przedstawił program przedmiotu Biotechnologia farmaceutyczna dla studentów kierunku farmacja, który został zaakceptowany przez Radę Wydziału Farmaceutycznego AMG.

W 2017 roku prof. F. Sączewski rozpoczął starania o utworzenie „Pracowni Badań Molekularnych i Biomolekularnych”, która wzmocniłaby potencjał naukowy Wydziału Farmaceutycznego GUMed. Dzięki uzyskanemu finansowaniu z MNiSW w 2018 roku przeprowadzono adaptację pomieszczeń Katedry na rzec wspomnianej pracowni. Wysiłki Profesora związane z wyposażeniem pracowni w aparat NMR przerwała jego śmierć w dniu 18 października 2018 roku.

Odejście prof. dr hab. Franciszka Sączewskiego – wybitnego naukowca i pedagoga – było wielką stratę dla całej społeczności akademickiej. Wyrazem uznania dla autorytetu naukowego Profesora było powierzanie mu odpowiedzialnych funkcji, w tym roli promotora prof. Alana R. Katritzky’ego z University of Florida (Gainesville, USA), któremu w 1994 roku Senat AMG nadał godność doktora honoris causa, a także przewodniczącego Komisji ds. nadania przez GUMed tytułu doktora honoris causa prof. Jackowi Namieśnikowi z Politechniki Gdańskiej (2015 r.). Dorobek naukowy Profesora obejmuje 141 prac pełnotekstowych, w tym artykuły przeglądowe w czasopiśmie Expert Opinion on Therapeutic Patents, rozdziały w kompendiach encyklopedycznych: Comprehensive Heterocyclic Chemistry i Comprehensive Organic Functional Transformations, 8 patentów krajowych i 1 zgłoszenie patentowe międzynarodowe. Jest również współautorem skryptu „Analiza jakościowa związków z elementami spektrometrii molekularnej”. Zaliczany jest również do grona najbardziej wpływowych uczonych z naszej Uczelni na świecie.

Prof. F. Sączewski kierował Katedrą i Zakładem Technologii Chemicznej Środków Leczniczych przez 19 lat, a członkowie zespołu czerpali inspirację z jego wiedzy i pasji do nauki, które nie tylko wzbogacały ich zawodowo, ale również motywowały do ciągłego rozwoju. Był dla swojego zespołu doradcą i oparciem do końca swego pracowitego życia.

Następczynią prof. F. Sączewskiego została dr hab. Anita Kornicka, adiunkt Katedry i Zakładu Technologii Chemicznej Środków Leczniczych. W dniu 1 października 2018 roku Rektor mianował ją p.o. kierownika, a z dniem 1 marca 2019 roku powierzono jej funkcję kierownika.

9

Zmiany nastąpiły również w składzie osobowym Katedry. Na emeryturę przeszli: mgr Wojciech Borowik i Marian Goyke. Współpracę z Gdańskim Uniwersytetem Medycznym zakończyła mgr Aleksandra Jalińska, dr Sylwia Szulta oraz mgr Magdalena Warmbier.

Obecny skład osobowy Katedry przedstawia się następująco: dr Łukasz Balewski – adiunkt, dr Joanna Fedorowicz – adiunkt, dr Monika Lahutta – adiunkt, Jakub Kokoszka – młodszy specjalista w grupie naukowo-technicznej (od 1 czerwca 2023 r.), mgr inż. Chintankumar Padariya – młodszy specjalista w grupie naukowo-technicznej (od 1 czerwca 2024 r.), mgr Ioanna Pontikos – młodszy specjalista w grupie technicznej (od 5 sierpnia 2024 r.), Krystyna Sychta – specjalista ds. administracyjnych (od 1 stycznia 2011 r.), Joanna Steege – pracownik pomocniczy (od 30 grudnia 2017 r.) i Marzena Rudnicka – pracownik pomocniczy (od 18 kwietnia 2018 r.).

10

Zasadnicza tematyka badawcza zespołu koncentruje się na poszukiwaniu nowych chemotypów, tj. związków o unikatowej strukturze, przydatnych w projektowaniu potencjalnych leków przeciwnowotworowych i/lub przeciwdrobnoustrojowych.

Badania w zakresie poszukiwania chemioterapeutyków w grupie azotowych związków heterocyklicznych doprowadziły do poszerzenia puli wspomnianych uprzednio cytostatycznych
2-(benzimidazol-2-ylo)akrylonitryli o analogi indolowe, jako potencjalne aktywatory inicjatorowej kaspazy-9 i egzekutorowej kaspazy-3. Ponadto w badanej serii zidentyfikowano związki o istotnym działaniu przeciwbakteryjnym.

Kontynuując prace w dziedzinie syntezy kompleksów miedzi i ich heterocyklicznych ligandów, interesujące wyniki uzyskano z pochodnymi 1-(izochinolin-3-ylo)heteroalkil-2-onu. Związki te wykazują działanie przeciwnowotworowe na drodze apoptozy. Dodatkowo potęgują aktywność znanych leków przeciwnowotworowych, takich jak: etopozyd i 5-fluorouracyl oraz leku pierwszego rzutu w chemioterapii glejaka wielopostaciowego – temozolomidu. W trakcie badań biologicznych tej klasy związków zidentyfikowano również pochodne o silnym działaniu antyoksydacyjnym. Tego typu związki mogą odegrać znaczącą rolę w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym, co jest istotne w kontekście chorób nowotworowych, sercowo-naczyniowych oraz neurodegeneracyjnych.

Pozostając w nurcie kompleksów metali przejściowych, zapoczątkowano prace nad syntezą związków koordynacyjnych żelaza i manganu, które mogą wykazać cytotoksyczność wobec komórek nowotworowych poprzez różnorodne mechanizmy działania, w tym aktywność SOD-mimiczną.

Uzupełnieniem badań w zakresie poszukiwania potencjalnych chemioterapeutyków wśród azotowych związków heterocyklicznych i ich kompleksów z metalami przejściowymi jest współpraca z wieloma ośrodkami naukowymi, tj.: Narodowym Instytutem Raka w Bethesda (USA), Katedrą i Zakładem Chemii Medycznej i Farmaceutycznej Uniwersytetu w Greifswaldzie (Niemcy), Zakładem Mikrobiologii Jamy Ustnej Wydziału Lekarskiego, Katedrą i Zakładem Biologii i Botaniki Farmaceutycznej oraz Katedrą i Zakładem Mikrobiologii Farmaceutycznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Katedrą Farmakologii oraz Katedrą i Zakładem Mikrobiologii Farmaceutycznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, Zespołem Rentgenografii Strukturalnej i Krystalochemii Instytutu Chemii Ogólnej i Ekologicznej Politechniki Łódzkiej oraz Katedrą i Zakładem Chemii Nieorganicznej Wydziału Chemii Politechniki Gdańskiej.

Kolejny wątek badawczy dotyczy syntezy na fazie stałej peptydowych koniugatów pochodnych
1-nitro-9-aminoakrydyny i ich charakterystyki jako potencjalnych środków przeciwnowotworowych. Taka strategia w projektowaniu leków może prowadzić do powstania nowych, bardziej efektywnych terapii przeciwnowotworowych.

Wobec malejącej skuteczności znanych leków przeciwbakteryjnych pojawiają się programy badawcze dotyczące poszukiwania skutecznych leków o unikatowych mechanizmach działania.
W Katedrze prowadzane są prace nad syntezą hybrydowych połączeń czwartorzędowych soli amoniowych z lekami bakteriobójczymi, takimi jak fluorochinolony, które stanowią nową klasę związków przeciwbakteryjnych o unikatowym, podwójnym mechanizmie działania, obejmującym: zaburzenie funkcjonowania lipidowych błon komórek bakterii chorobotwórczych i hamowanie bakteryjnej gyrazy/topoizomerazy IV DNA. Ten kierunek badań jest realizowany we współpracy krajowej i międzynarodowej, m.in. z Katedrą i Zakładem Chemii Organicznej oraz Katedrą
i Zakładem Chemii Fizycznej Wydziału Farmaceutycznego GUMed, z zespołem prof. Adyary Fallarero z Department of Pharmaceutical Biology, Faculty of Pharmacy, University of Helsinki (Finlandia) oraz Faculty of Medicine and Health Technology, Tampere University, Kalevantie (Finlandia).

W nurcie zainteresowań badawczych Katedry wciąż pozostają związki imidazolinowe z uwagi na możliwości ich transformacji do szeregu nowych pochodnych o wysokim potencjale terapeutycznym.

Nowy kierunek badań w tym zakresie został wytyczony dzięki nawiązanej współpracy z dr. Christophe Furman z U1286-INFINITE-Institute for Translational Research in Inflammation, Faculty of Pharmacy, University of Lille (Francja). Współpraca ta umożliwiła rozpoczęcie prac nad poszukiwaniem ligandów receptorów RAGE (Receptor for Advanced Glycation End-products), którym przypisuje się udział w patogenezie chorób nowotworowych, neurodegeneracyjnych
i zapalnych.

Drugi wątek badawczy w dziedzinie związków imidazolinowych dotyczy ich wpływu na elastazę neutrofilową. Poprzez modulację aktywności tego enzymu, związki te mogą oferować nowe możliwości terapeutyczne w chorobach układu oddechowego i nowotworze płuca. Ten kierunek badań stał się możliwy dzięki współpracy z zespołem z Katedry i Zakładu Biologii i Botaniki Farmaceutycznej GUMed.

W ostatnich pięciu latach, w dorobku naukowym Katedry znajdują się 23 publikacje oryginalne, 3 publikacje przeglądowe i 4 patenty. Pracownicy Katedry są również autorami rozdziałów
w kompendium encyklopedycznym: Comprehensive Heterocyclic Chemistry. Dr Joanna Fedorowicz odbyła staż naukowy w ramach programu im. Mieczysława Beckera finansowanego przez NAWA na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Helsińskiego (Finlandia), natomiast dr Łukasz Balewski zrealizował staż naukowy w zespole kierowanym przez prof. P.J. Bednarskiego z Uniwersytetu
w Greifswaldzie (Niemcy).

Za osiągnięcia naukowe pracownicy Katedry byli wielokrotnie nagradzani przez władze Uczelni oraz Ministra Zdrowia. Prof. dr hab. Z. Brzozowski za swój bogaty dorobek został wyróżniony: tytułem honorowym „Gdańszczanin 1973”, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej”, Medalem „XXV-lecia PAN”, Medalem „Za Szczególne Zasługi dla Rozwoju Województwa Bydgoskiego”, Medalem im. Stanisława Binieckiego za opracowanie oryginalnego leku przeciwcukrzycowego o nazwie Glipolamid oraz Nagrodą Wojewody Gdańskiego i Nagrodą Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego. Z kolei prof. dr hab. F. Sączewski w uznaniu za swoje osiągnięcia w pracy naukowo-badawczej, dydaktycznej
i organizacyjnej został uhonorowany: Medalem 50-lecia Akademii Medycznej w Gdańsku, Medalem „Zasłużony Akademii Medycznej w Gdańsku”, Srebnym Krzyżem Zasługi, Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zajęcia dydaktyczne w Katedrze i Zakładzie Technologii Chemicznej Środków Leczniczych obecnie prowadzone są na czterech kierunkach studiów: Farmacja, Master of Pharmacy, Przemysł Farmaceutyczny i Kosmetyczny (PFiK) oraz Sustainable Drug Discovery (S-Disco). Studenci III roku na kierunkach Farmacja i Master of Pharmacy odbywają zajęcia z przedmiotów: Podstawy projektowania leków, Basic of drug design, Biotechnologia farmaceutyczna oraz Pharmaceutical biotechnology. Z kolei dla studentów IV roku Katedra prowadzi zajęcia z przedmiotów: Synteza i technologia środków leczniczych oraz Synthesis and chemical technology of drugs, które obejmują wykłady, seminaria, ćwiczenia oraz laboratoria. Dla studentów II roku kierunku PFiK zespół realizuje zajęcia w ramach przedmiotu Biotechnologia. Pracownicy Katedry uczestniczyli w przygotowaniu programu dydaktycznego dla studentów I roku kierunku S-Disco z przedmiotu Computational methods in drug design. Zajęcia prowadzone są we współpracy z Katedrą i Zakładem Chemii Organicznej GUMed i zespołem nauczycieli akademickich z Faculty of Pharmacy, University of Lille (Francja). Katedra realizuje również zajęcia ze studentami I roku w ramach przedmiotów Propedeutyka praktyki farmaceutycznej i Propaedeutics of pharmaceutical practice. Ponadto pracownicy są zaangażowani w zajęcia fakultatywne: Biotechnologia w farmacji, Fundamentals of pharmaceutical practice i Wytwarzanie produktów Leczniczych.

Rok akademicki 2023/2024 zaznaczył się poprawą warunków lokalowych Katedry. Dzięki funduszom ogólnouczelnianym zostało wyremontowanych szereg pomieszczeń laboratoryjnych, co w istotny sposób poprawiło warunki pracy dydaktycznej i naukowej zespołu.

Pracownicy Katedry, poza działalnością naukową i dydaktyczną, aktywnie angażowali się
w działalność organizacyjną na rzecz wydziału, uczelni i środowiska zawodowego farmaceutów. Byli członkami lub przewodniczącymi wielu komisji wydziałowych i uczelnianych, a także stowarzyszeń i towarzystw naukowych krajowych oraz zagranicznych. Uczestniczyli w pracach komitetów naukowych i organizacyjnych konferencji o zasięgu krajowym i międzynarodowym. Pełnili funkcje opiekunów studentów IV roku studiów farmaceutycznych – od 2018 roku funkcję tę pełni dr Łukasz Balewski. Organizowali zajęcia dydaktyczne dla studentów IV roku farmacji w krajowych zakładach farmaceutycznych oraz dla młodzieży szkół średnich.

11

Prof. dr hab. Z. Brzozowski pełnił funkcję prorektora AMG (1972-1975), a następnie przez dwie kadencje rektora AMG (1975-1981). Był członkiem Komitetu Nauk Chemicznych PAN, (1978-1981), Komitetu Terapii Doświadczalnej PAN (1981-1987) i Komitetu Nauk o Leku PAN (1987-2005), Komisji Leku Syntetycznego PAN (1984-1992), Komisji Syntezy i Projektowania Nowych Leków PAN (1994-2003) oraz Rady Naukowej Fundacji Rozwoju Nauk Farmaceutycznych.

Prof. dr hab. F. Sączewski pełnił funkcję prodziekana Wydziału Farmaceutycznego AMG (1999-2002). Jako prodziekan był współorganizatorem Samodzielnej Pracowni Farmacji Społecznej
i Szkoleniowej Pracowni Komputerowej na Wydziale Farmaceutycznym. Uczestniczył
w organizowaniu Izby Muzealnej Farmacji oraz Szkoleniowej Apteki AMG Nr 2. Wypełniając zadania koordynatora krajowego ds. Wdrażania zasad opieki farmaceutycznej do programów nauczania farmacji w Polsce z ramienia Europejskiego Stowarzyszenia Wydziałów Farmacji (EAFP), w 2001 roku współorganizował I Krajową Konferencję Naukowo-Szkoleniową pt.: Opieka farmaceutyczna – Wyzwania dla Uczelni i Praktyków, która odbyła się w Gdańsku z udziałem wykładowców krajowych i zagranicznych. Jako członek Komitetu Terapii i Nauk o Leku PAN kierował pracami Komisji Projektowania i Syntezy Nowych Leków PAN. Był organizatorem
i współorganizatorem wyjazdów 11 nauczycieli akademickich Wydziału Farmaceutycznego AMG na długoterminowe staże naukowe (USA, Niemcy, Francja).

Dr hab. Irena Kozakiewicz, prof. nadzw. pełniła funkcję prodziekana (1981-1984) i dziekana (1984-1990) Wydziału Farmaceutycznego AMG, sekretarza Gdańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego (1967-1976) oraz była członkiem Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego (1990-1998).

Dr hab. F. Gajewski, prof. nadzw. pełnił funkcję prezesa Gdańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego (1985-1995). Był współorganizatorem Muzeum Farmacji Pomorza Gdańskiego i opiekunem Izby Muzealnej Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego na Wydziale Farmaceutycznym GUMed (1998-2014).

Dr hab. Anita Kornicka pełniła funkcję skarbnika Gdańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego (1992-1995), przez dwie kadencje prodziekana Wydziału Farmaceutycznego GUMed (2012-2020) i kierownika kierunku farmacja (2020-2024).

W tym miejscu wyrazy podziękowania za wkład w całokształt działalności i osiągnięć Katedry należą się wszystkim byłym pracownikom. Dotyczy to w szczególności: prof. Ireny Kozakiewicz, prof. Feliksa Gajewskiego, prof. Elżbiety Pomarnackiej, prof. Jarosława Sławińskiego, prof. Jarosława Sączewskiego, dr. hab. Marka Koniecznego, dr. Zbigniewa Kamińskiego, dr Aleksandry Wasilewskiej, mgr. inż. Piotra Tabina, mgr. Wojciecha Borowika, mgr Iwony Koźlarskiej- Kędry, mgr Aleksandry Jalińskiej, Mariana Goyke, Zofii Starczewskiej, Haliny Pachowskiej i Anety Wery.